توسط : شکلات، این خوراکی لذیذ و محبوب که به‌عنوان یکی از پرطرفدارترین تنقلات در جهان شناخته می‌شود، دنیایی از تنوع و طعم‌های متفاوت را در خود جای داده است. شکلات به طور کل یکی از مهم ترین لوازم قنادی ارزان و کاربردی در هر خانه و قنادی است. از شکلات تلخ با درصد بالای کاکائو که طرفداران سلامت به آن علاقه‌مندند، تا شکلات‌های شیری و سفید که با بافت‌های نرم و طعم‌های شیرین خود، هر کسی را به وجد می‌آورند.
هر نوع شکلات، ویژگی‌ها، فواید و کاربردهای خاص خود را دارد که برای هر سلیقه و نیازی مناسب است. شکلات از درخت تئوبروما و میوه کاکائو به دست می‌آید. درون میوه کاکائو دانه‌هایی وجود دارد که پس از خارج کردن دانه‌ها به کارخانه فرستاده می‌شوند و دانه‌های تخمیر شده در کارخانه طی فرایند پرس به خمیر کاکائو و کره کاکائو تبدیل می‌شوند.
با محبوبیت بیش از حد شکلات، شاهد ساخت کارخانه‌های شکلات‌سازی در سراسر دنیا هستیم. آن ها نیز با خلق طعم و ترکیبات جدید، سهم بیشتری از بازار را کسب می کنند. این رقابت در عین حال موجب بالا رفتن کیفیت شکلاتها در طول تاریخ شده است.
تاریخچه شکلات و انواع آن
شکلات، یکی از محبوب‌ترین و لذیذترین خوراکی‌های جهان، تاریخچه‌ای طولانی و جذاب دارد که به دوران باستان باز می‌گردد. اولین نشانه های استفاده از کاکائو به حدود ۴۰۰۰ سال پیش و تمدن‌های مایا و آزتک در آمریکای مرکزی و جنوبی بازمی‌گردد. آن ها کاکائو را به عنوان یک نوشیدنی تلخ مصرف می‌کردند. با ورود کاکائو به اروپا در قرن شانزدهم، طعم و شکل شکلات به‌تدریج تغییر کرد و به خوراکی‌ای شیرین و لذت‌بخش تبدیل شد.
شکلات در طی قرن‌ها به شکل‌ها و طعم‌های مختلفی تولید شده و اکنون به یک صنعت بزرگ و متنوع تبدیل شده است. هرکدام انواع مختلفی از شکلاتها با خصوصیات و کاربردهای گوناگون را به بازار عرضه می‌کنند. این محبوبیت بی‌پایان شکلات، آن را به یکی از کالاهای ضروری در فرهنگ‌های مختلف تبدیل کرده است.
1- شکلات تلخ:
شکلات تلخ حاوی درصد بالایی از کاکائو (معمولاً ۵۰ تا ۹۹ درصد) است و مقدار کمی شکر دارد، به همین دلیل طعمی تلخ‌تر و قوی‌تر دارد. این نوع شکلات فاقد شیر خشک یا سایر مواد لبنی است، که باعث می‌شود انتخاب مناسبی برای افرادی باشد که به لاکتوز حساسیت دارند یا به دنبال گزینه‌های گیاهی و وگان هستند.
شکلات تلخ سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند فلاونوئیدهاست که به بهبود سلامت قلب و عروق، کاهش فشار خون، و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک می‌کنند. همچنین به دلیل محتوای کاکائوی بالا، منبع خوبی از مواد معدنی مانند منیزیم، آهن، و مس است.
2- شکلات شیری:
شکلات شیری یکی از محبوب‌ترین انواع شکلات‌هاست که شامل کاکائو (معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ درصد)، شکر، و شیر خشک است. این نوع شکلات دارای طعم شیرین‌تر و ملایم‌تر و بافتی نرم‌تر از شکلات تلخ است، که آن را به گزینه‌ای مناسب برای میان‌وعده‌ها و دسرهای روزمره تبدیل می‌کند. اگرچه شکلات شیری دارای برخی از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی موجود در کاکائو است، اما به دلیل محتوای قند و چربی بیشتر، باید در مصرف آن تعادل رعایت شود. این نوع شکلات برای افرادی که طعم‌های ملایم‌تر و بافت خامه‌ای‌تری را دوست دارند، مناسب است.
3- شکلات سفید:
شکلات سفید برخلاف شکلات تلخ و شیری، فاقد مواد جامد کاکائو است و تنها از کره کاکائو، شکر، و شیر خشک تشکیل شده است. این نوع شکلات طعمی ملایم و کره‌ای دارد و به دلیل عدم وجود مواد جامد کاکائو، فاقد آنتی‌اکسیدان‌های موجود در دیگر انواع شکلات است. شکلات سفید بیشتر برای استفاده در دسرها و شیرینی‌پزی، به‌ویژه برای تهیه موس، گاناش، و شکلات‌های تزئینی استفاده می‌شود. بافت نرم و ذوب‌شونده این نوع شکلات آن را برای تهیه انواع پوشش‌ها و کرم‌های شیرینی مناسب می‌کند.
4- شکلات کمپاند
شکلات کمپاند به‌جای کره کاکائو از چربی‌های گیاهی مانند روغن پالم یا روغن نارگیل استفاده می‌کند. این نوع شکلات از نظر هزینه ارزان‌تر است و به دلیل نیاز نداشتن به کنترل دمای دقیق، استفاده از آن برای مقاصدی که نیاز به ذوب سریع یا دمای بالاتر دارند، آسان‌تر است. معمولاً در تولیدات صنعتی و برای کاربردهایی مانند ساخت آب‌نبات، کیک، و کوکی‌هایی که نیاز به پوشش شکلاتی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شکلات‌های ریل با کاکائو، کره کاکائو، شکر و مواد دیگر آماده می‌شوند اما در تولید شکلات کامپوند از چربی‌های گیاهی مثل روغن نارگیل و روغن هسته خرما استفاده می‌شود.
تفاوت شکلات ریل و کامپاند:
شکلات‌های ریل با کاکائو، کره کاکائو، شکر و مواد دیگر آماده می‌شوند اما در تولید شکلات کامپوند از چربی‌های گیاهی مثل روغن نارگیل و روغن هسته خرما استفاده می‌شود. استفاده کردن از روغن‌های گیاهی در شکلات کامپاند روی کمتر شدن قیمت شکلات تاثیر زیادی دارد، به همین دلیل شکلات‌سازها ترجیح می‌دهند شکلات کامپوند را جایگزین شکلات خالص کنند.
همان‌طور که گفتیم شکلات خالص با کره کاکائو ساخته می‌شود. کره کاکائو نقطه ذوب شکلات را پایین میاورد و به‌محض اینکه شکلات را در دهان خود بگذارید، شروع به آب‌شدن می‌کند و در دهان شما جشنواره‌ای از طعم‌ها و مزه‌ها برپا می‌شود. شکلات کامپاند هم در دهان آب می‌شود اما نه به همان سرعت، علاوه‌بر آن به‌دلیل استفاده از روغن‌های گیاهی شکلات به دندان‌های شما می‌چسبد و شما را اذیت خواهد کرد.
کاربرد شکلات‌های ریل:
این شکلات به‌دلیل طعم و بافت عالی‌ای که دارد، شکلات محبوب سازنده‌های شکلات دست‌ساز است. همچنین به‌خاطر وجود درصد بالای کره کاکائو، از این شکلات برای قالب‌گیری و ایجاد تزئینات ظریف استفاده می‌شود. شکلات‌های ریل در تولید ترافل، گاناش و شکلات دست‌ساز کابرد زیادی دارند؛ علاوه‌بر همه این‌ها از این شکلات برای تولید کیک، کوکی و دسر هم استفاده شده و طعم عمیق‌تری به آن‌ها می‌بخشد.
کاربرد شکلات کامپاند:
در تولید شکلات‌های صنعتی با تولید انبوه و شیرینی‌های تجاری از شکلات کامپاند استفاده می‌شود. این‌کار هزینه‌های تولید را به‌طرز چشم‌گیری پایین می‌آورد، علاوه‌بر آن سختی و پیچیدگی استفاده از شکلات‌های ریل را هم ندارد. اما متاسفانه کیفیت فدای این دو گزینه می‌شود و شما هرگز طعم و لذتی که از شکلات‌های ریل می‌گیرید را از شکلات کامپاند نخواهید گرفت.
اشکال مختلف شکلات
- تخته ای :
شکلات تخته ای به تعداد زیاد تولید و بسته بندی می شود و در قنادی ها قابل خرید است. شکلات‌های تخته‌ای، مانند شکلات‌های سوپرمارکتی، با درصدهای متفاوتی از شیره کاکائو در دسترس هستند که روی بسته‌بندی درج شده است.
- سکه ای :
شکلات سکه ای مانند شکلات تخته ای برای شیرینی پزی تولید می شود و طعمی ندارد و فقط در قنادی فروشی ها به فروش می رسد. له کردن و آب کردن شکلات سکه ای راحت تر از سایر انواع شکلات است. مقدار کره کاکائو در شکلات های سکه ای بیشتر از نوع تخته ای است و شکلاتی گرانتر و بهتر از نوع شکلاتی است.
- شکلات چیپسی :
شکلات چیپسی شکلات های مقاوم در برابر گرمای کوچکی هستند که به صورت فله برای قنادی و مصارف شخصی به فروش می رسند. ویژگی و تفاوت اصلی این نوع شکلات با سایر شکلات ها در اندازه نیست، بلکه در تحمل آن در برابر حرارت است.
نتیجه گیری
شناخت انواع مختلف شکلات و آگاهی از ویژگی‌ها و کاربردهای آن‌ها به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا بر اساس نیازها و سلیقه‌های خود، انتخاب بهتری داشته باشند. هر نوع شکلات، از تلخ تا شیری و سفید، دارای مزایا و معایب خاص خود است و می‌تواند به‌صورت متعادل در رژیم غذایی استفاده شود.
انتخاب شکلات با کیفیت بالا و مناسب، نه‌تنها لذت مصرف را افزایش می‌دهد بلکه می‌تواند فواید سلامتی بیشتری نیز به همراه داشته باشد. با توجه به این اطلاعات، می‌توان خرید آگاهانه‌تری انجام داد و از تجربه لذت‌بخش شکلات با بهترین طعم‌ها و کیفیت‌ها بهره‌مند شد.
