توسط : مهارت صحبت کردن یکی از مهم‌ترین توانایی‌هایی است که کودک از بدو تولد به تدریج آن را می‌آموزد. این فرآیند با شنیدن اصوات، تقلید کلمات، و تمرین گفتار آغاز می‌شود. در این مقاله، مراحل رشد کلامی کودک از بدو تولد تا سه سالگی و روش‌هایی برای تقویت این مهارت‌ها توسط مادر بررسی می‌شود.
مراحل رشد کلامی کودک و راه‌های تقویت آن
تولد تا ۳ ماهگی: آغاز آشنایی با صداها
در این دوره، کودک با شنیدن صداهای اطراف و واکنش نشان دادن به آن‌ها شروع به یادگیری می‌کند.
- روش‌ها:
- با کودک خود آواز بخوانید و لحن‌های مختلف را به کار ببرید.
- هنگام صحبت، چهره خود را به کودک نزدیک کنید تا لبخند و حرکات دهان شما را ببیند.
- محیط آرامی برای کودک ایجاد کنید تا صدای شما را بهتر بشنود.
۳ تا ۶ ماهگی: درک ارتباط کلامی
کودک در این دوره تلاش می‌کند تا ارتباط میان کلمات و معانی آن‌ها را درک کند.
- راهکارها:
- کلمات ساده و محبت‌آمیز مانند “مامان” یا “بابا” را تکرار کنید.
- اصوات تولید شده توسط کودک را تکرار کنید تا او تشویق به صحبت کردن شود.
- او را هنگام صحبت نزدیک خود نگه دارید تا حرکات چهره و لب‌هایتان را ببیند.
۶ تا ۹ ماهگی: آغاز بیان کلمات ساده
در این مرحله، کودک با اصوات ساده مانند “بابا” یا “دادا” شروع به تمرین کلمات می‌کند.
- روش‌ها:
- آهنگ‌های کودکانه برای او پخش کنید و او را تشویق کنید تا دست‌هایش را حرکت دهد.
- نام اسباب‌بازی‌ها را به او بگویید و او را به تکرار نام آن‌ها تشویق کنید.
- سوالات ساده‌ای مانند “این چیه؟” بپرسید و پاسخ را به او نشان دهید.
۹ تا ۱۲ ماهگی: درک زبان بدن و کلمات پایه
کودک اکنون می‌تواند برخی کلمات ساده را بفهمد و از طریق حرکات بدن یا اشاره ارتباط برقرار کند.
- راهکارها:
- حرکات ساده مانند تکان دادن دست برای خداحافظی را به او آموزش دهید.
- با استفاده از آیینه، به کودک کمک کنید تا تصویر خود و اطرافش را بشناسد.
- سوالاتی مانند “عروسکت کجاست؟” بپرسید و در پیدا کردن پاسخ به او کمک کنید.
۱۲ تا ۱۵ ماهگی: تمرین کلمات ابتدایی
در این دوره، کودک توانایی بیان کلماتی مانند “بیا” یا “بابا” را دارد.
- روش‌ها:
- درباره اشیاء و محیط اطراف با کودک صحبت کنید و فرصت دهید کلمات را تکرار کند.
- تصاویر کتاب‌های کودکانه را نشان دهید و از او بخواهید نام آن‌ها را بگوید.
- هر بار که کودک کلمه‌ای جدید می‌گوید، او را با لبخند و تشویق همراهی کنید.
۱۵ تا ۱۸ ماهگی: گسترش واژگان و حرکات بیانگر
کودک از طریق اشاره و استفاده از کلمات ساده خواسته‌های خود را بیان می‌کند.
- راهکارها:
- اعضای بدن یا اشیاء خاص را به او نشان دهید و نام آن‌ها را تکرار کنید.
- بازی‌هایی مانند مخفی کردن اسباب‌بازی و پیدا کردن آن را با او انجام دهید.
- درباره اشیائی که کودک به شما می‌دهد صحبت کنید و او را تشویق به ارتباط بیشتر کنید.
۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی: ساخت جملات ساده
در این مرحله، کودک می‌تواند جملات کوتاه بسازد و خواسته‌های خود را واضح‌تر بیان کند.
- روش‌ها:
- از کودک کمک‌های ساده مانند آوردن اشیاء بخواهید.
- درباره اشیاء و اتفاقات روزمره با او صحبت کنید.
- او را تشویق کنید درباره اسباب‌بازی‌ها یا اشیاء مورد علاقه‌اش با شما صحبت کند.
۲ تا ۳ سالگی: پیشرفت مهارت‌های زبانی
کودک اکنون می‌تواند جملات کامل‌تری بسازد و مکالمات کوتاهی انجام دهد.
- راهکارها:
- نام و نام خانوادگی او را آموزش دهید.
- سوالات باز بپرسید تا او را به پاسخ‌های طولانی‌تر تشویق کنید.
- با او داستان‌های ساده بخوانید و اجازه دهید داستان را خودش تعریف کند.
- بازی‌های تخیلی انجام دهید که او را به نقش‌آفرینی و صحبت کردن تشویق کند.
نکات کلی برای تقویت مهارت‌های گفتاری کودک
- محیط آرام: محیطی بدون صداهای مزاحم فراهم کنید تا کودک بتواند بهتر تمرکز کند.
- تشویق: هر بار که کودک کلمه‌ای جدید یاد می‌گیرد یا جمله‌ای می‌گوید، او را تشویق کنید.
- صبر: به کودک فرصت دهید با سرعت خودش پیشرفت کند و هرگز او را مجبور به گفتن کلمات نکنید.
- تمرین روزانه: صحبت کردن و خواندن کتاب با کودک باید به بخشی از برنامه روزانه تبدیل شود.
جمع‌بندی
آموزش حرف زدن به کودک یک فرآیند طبیعی و زمان‌بر است که نیازمند صبر، محبت و تعامل مستمر مادر با کودک است. با استفاده از روش‌های ذکر شده، می‌توانید مهارت‌های گفتاری کودک را به بهترین شکل تقویت کرده و او را برای برقراری ارتباط مؤثر در آینده آماده کنید.
