توسط : ابزارهای چت مبتنی‌بر هوش مصنوعی مانند ChatGPT از شرکت OpenAI بارها ثابت کرده‌اند می‌توانند اطلاعات نادرست ارائه دهند، منابع و حقایق ساختگی بسازند و با پاسخ‌هایی نادرست اما با اعتمادبه‌نفس، کاربران را گمراه کنند؛ به همین دلیل، بسیاری از فعالان حوزه آموزش با نگاهی تردیدآمیز به این فناوری‌ها نگاه می‌کنند. دراین‌‍میان، شرکت OpenAI و سایر رقبا مصمم‌اند وارد فضای دانشگاهی شوند و خدمات خود را باوجود نگرانی‌های موجود، مخصوص دانشجویان عرضه کنند.
براساس گزارشی از نیویورک تایمز، OpenAI درحال اجرای برنامه‌ای گسترده برای تبدیل ChatGPT به بخش جدایی‌ناپذیر تجربه دانشگاهی است. این شرکت می‌خواهد به‌محض ورود دانشجو به دانشگاه، حساب کاربری هوش مصنوعی شخصی برای او بسازد؛ درست مثل زمانی که دانشجو ایمیل دانشگاهی دریافت می‌کند. تصور می‌شود ChatGPT نقش‌های مختلفی ایفا کند؛ ازجمله مربی شخصی، دستیار معلم و کمک‌رسان شغلی که به دانشجو در پیداکردن کار پس از فارغ‌التحصیلی کمک می‌کند.
هوش مصنوعی OpenAI و تأثیرات آن بر دانشگاه‌ها و دانشجویان
برخی دانشگاه‌ها قبلاً این ایده را پذیرفته‌اند، هرچند دنیای آموزش ابتدا با بی‌اعتمادی و حتی وضع ممنوعیت‌های کامل با هوش مصنوعی برخورد کرده بود اما طبق گزارش نیویورک تایمز، دانشگاه‌هایی مانند «مریلند»، «دوک» و «دانشگاه ایالتی کالیفرنیا» درحا‌ل‌حاضر به سرویس پریمیوم ChatGPT Edu ملحق شده و استفاده از این چت‌بات را در بخش‌های مختلف تجربه آموزشی خود آغاز کرده‌اند.
OpenAI تنها شرکتی نیست که به جذب کاربران آموزش عالی چشم دوخته است. ایلان ماسک نیز در پستی رسمی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد شرکت xAI در فصل امتحانات برای دانشجویان دسترسی رایگان به چت‌بات Grok را فراهم کرده است.
گوگل نیز مجموعه هوش مصنوعی جمینای را تا پایان سال تحصیلی 2025-2026 رایگان در اختیار دانشجویان قرار داده است. البته این خدمات بیرون از ساختار رسمی دانشگاه‌ها ارائه شده‌اند. اما OpenAI تلاش می‌کند در قالب بخشی از زیرساخت‌های آموزشی دانشگاهی فعالیت کند.
پذیرش هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها که ابتدا به‌دلیل نگرانی از تقلب مواضع سخت‌گیرانه‌ای مقابل این فناوری داشتند، اتفاقی است که برخی آن را ناامیدکننده می‌دانند. شواهدی فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد اگر هدف یادگیری و حفظ اطلاعات دقیق باشد، تکیه زیاد بر هوش مصنوعی چندان مفید نیست. مطالعه‌ای که اوایل سال جاری منتشر شد، نشان داد استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند مهارت‌های تفکر انتقادی را تضعیف کند.
تحقیقات دیگر نیز نشان می‌دهند افراد تمایل دارند کارهای فکری سخت‌تر را به هوش مصنوعی بسپارند و از آن به‌جای میان‌بر استفاده کنند. اگر هدف دانشگاه‌ها کمک به دانشجویان برای یادگیری تفکر باشد، هوش مصنوعی این هدف را به خطر می‌اندازد و این تازه قبل از مشکلات اطلاعات نادرست است.
پژوهشگران برای بررسی عملکرد هوش مصنوعی در محیط آموزشی تخصصی، چند مدل را روی کتاب «حقوق پتنت» آموزش دادند و از آنها سؤالاتی درباره مطالب مطرح پرسیدند. همه مدل‌ها اطلاعات نادرست دادند، موارد غیرواقعی را مطرح کردند و خطا داشتند. پژوهشگران گزارش دادند حدود یک‌چهارم پاسخ‌های مدل GPT شرکت OpenAI غیرقابل‌قبول و برای یادگیری مضر بود؛ این شرایط مطلوبی نیست.
باتوجه‌به اینکه OpenAI و دیگر شرکت‌ها قصد دارند چت‌بات‌های هوش مصنوعی را نه‌فقط در کلاس درس، بلکه در همه جنبه‌های زندگی دانشجویی جا بیندازند، باید به مضرات دیگر آن هم توجه کرد. وابستگی به چت‌بات‌های هوش مصنوعی می‌تواند مهارت‌های اجتماعی را تضعیف کند. همچنین دانشگاه‌هایی که در هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند، ممکن است کمتر در بخش‌هایی که تعاملات انسانی را افزایش می‌دهند، سرمایه‌گذاری کنند.
مثلاً مراجعه دانشجو به مربی آموزشی تعامل اجتماعی ایجاد می‌کند که نیازمند استفاده از هوش هیجانی و ایجاد اعتماد و ارتباط است و درنهایت حس تعلق و همبستگی را افزایش می‌دهد اما چت‌بات فقط پاسخ می‌دهد، پاسخی که ممکن است درست یا نادرست باشد.
